Παρασκευή 11 Μαΐου 2018

"Το αδειανό πουκάμισο της Ευρώπης" γράφει ο Τάσος Τσακίρογλου ("Εφημερίδα των Συντακτών", 11.05.2018)

.............................................................
 

Το αδειανό πουκάμισο της Ευρώπης


«Η Ευρώπη δεν θα δημιουργηθεί διαμιάς, ούτε σ’ ένα συνολικό οικοδόμημα: θα διαμορφωθεί μέσα από συγκεκριμένα επιτεύγματα που θα δημιουργήσουν πρώτα μια πραγματική αλληλεγγύη», έγραφε το 1950 ο Ρομπέρ Σουμάν, «πατέρας» της σημερινής Ευρωπαϊκής Ενωσης.
Η Ευρώπη, έχοντας βγει από το πολεμικό σφαγείο του Δεύτερου Παγκοσμίου Πολέμου, είχε ανάγκη περισσότερο από οτιδήποτε άλλο τη συνεργασία και την αλληλεγγύη. Αφενός για να μπορέσει να επουλώσει τα τραύματά της και αφετέρου για να διασφαλίσει ότι δεν θα ξανακατρακυλήσει στη βαρβαρότητα που μόλις άφηνε πίσω της.
Ενας από τους μεγαλύτερους ευνοημένους υπήρξε φυσικά η Γερμανία, υπαίτια του πολέμου και υπεύθυνη για τη μαζική καταστροφή στην ήπειρο. Οι γεωπολιτικές ισορροπίες (τρόμου) της εποχής και ο κυρίαρχος φόβος στη Δύση για την κομμουνιστική απειλή λειτούργησαν σαν ομπρέλα προστασίας για τη χώρα αυτή, ενώ και η εμπειρία από τη Συνθήκη των Βερσαλιών και τους επαχθείς όρους στη Γερμανία συνέβαλε στην ίδια κατεύθυνση.
Μεταπολεμικά υπήρξε ουσιαστική ελάφρυνση του χρέους της, επενδύθηκαν χρήματα για την ανάπτυξη, ενώ και κατά τη διάρκεια του πολέμου η βιομηχανική της υποδομή αφέθηκε (συνειδητά) ανέγγιχτη από τους Συμμάχους.
Εξήντα οκτώ χρόνια μετά, η γερμανική Ε.Ε. βρίσκεται υπό την αυστηρή κηδεμονία του Βερολίνου και απέχει πολύ από τις αρχές της συνεργασίας και της αλληλεγγύης, κάτι που εκδηλώθηκε με θεαματικό τρόπο κατά τη διάρκεια της χρηματοπιστωτικής κρίσης.
Σταθερή στη γραμμή Σόιμπλε και η νέα κυβέρνηση της Ανγκελα Μέρκελ κατήρτισε έναν προϋπολογισμό περικοπών, λιτότητας και πλεονασμάτων. «Οι Γερμανοί έκαναν μιαν επιλογή στις εκλογές. Θα εισπράξουν αυτό για το οποίο ψήφισαν», έγραψε στους Financial Times ο έγκυρος Γερμανός δημοσιογράφος Βόλφγκανγκ Μουνχάου, προσθέτοντας: «Ωστόσο, αυτή η πολιτική θα επηρεάσει εκατομμύρια ανθρώπων που δεν είχαν ψήφο, καθώς αυτός ο προϋπολογισμός θα δείξει τον δρόμο για την υπόλοιπη ευρωζώνη».
Μάλιστα προχωρά ακόμα παραπέρα, λέγοντας πως, εάν το Βερολίνο ακολουθήσει αυτή την πολιτική των πλεονασμάτων, με την πάροδο των χρόνων θα εξαλειφθεί εντελώς το δημόσιο χρέος και η Γερμανία «θα έχει προσεγγίσει την ουτοπία του ορντο-λιμπεραλισμού».
Η θεωρία αυτή πρεσβεύει ότι ο καπιταλισμός απαιτεί μια ισχυρή κυβέρνηση για τη δημιουργία ενός πλαισίου κανόνων που θα παρέχουν την τάξη (ordo, στα λατινικά) που χρειάζονται οι ελεύθερες αγορές για να λειτουργήσουν πιο αποτελεσματικά. Βασικές της συνιστώσες είναι οι έννοιες της ευθύνης και της υπευθυνότητας. Οι συγκεκριμένες αρχές περιελήφθησαν τη δεκαετία του 1990 στο Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης, το οποίο το Βερολίνο χρησιμοποιεί σήμερα σαν ευαγγέλιο.
Εχει ειπωθεί πολλές φορές ότι τα πλεονάσματα του Βορρά είναι τα ελλείμματα του Νότου, ενώ η Γερμανία συγκεκριμένα μόνο την πενταετία 2010-2015 αποκόμισε κέρδη εκατό δισεκατομμυρίων ευρώ εξαιτίας της ελληνικής κρίσης και της αστάθειας που προκάλεσε στην ευρωζώνη.
Και φυσικά ακόμα μεγαλύτερα ήταν τα πολιτικά κέρδη, καθώς το Βερολίνο επέβαλε την πολιτική του σε όλη την Ευρώπη, προκαλώντας διχασμό, αντιπαραθέσεις και μαζική φτώχεια. Σ’ αυτό συνέβαλε αποφασιστικά και η υποταγή των σοσιαλδημοκρατικών κομμάτων στις νεοφιλελεύθερες επιταγές των αγορών και ο πολιτικός εκφυλισμός των ηγεσιών τους, όπως έδειξε η περίπτωση της Γερμανίας και της Γαλλίας.
Η κατάσταση της Ενωσης σήμερα είναι χειρότερη από ποτέ και η προχθεσινή ημέρα της Ευρώπης (9/5) μόνο για προβληματισμό έδωσε αφορμή.

Δεν υπάρχουν σχόλια: