Τρίτη 24 Μαρτίου 2015

"Η σιωπή για το '21" γράφει ο Απόστολος Διαμαντής (tvxs.gr, 24 Μαρ. 2015)

..........................................................

Η σιωπή για το '21

 

 
 
 
 
γράφει ο Απόστολος Διαμαντής
 
tvxs.gr, 24 Μαρ. 2015
 
 


Ένα μάλλον πρωτοφανές στοιχείο χαρακτηρίζει την πανεπιστημιακή μας εκπαίδευση σήμερα: η πλήρης σχεδόν σιωπή για το 1821 και η κατάργηση από όλα σχεδόν τα τμήματα Ιστορίας της διδασκαλίας αυτού του μαθήματος, που μέχρι πριν κάποια χρόνια ήταν φυσικά υποχρεωτικό. Είναι εντυπωσιακό το γεγονός, πως μετά την αποχώρηση του καθηγητή Βασίλη Σφυρόερα από το Πανεπιστήμιο Αθηνών, δεν εξελέγη  κανένας καθηγητής, εξειδικευμένος στην επανάσταση του 1821. Η θέση έμεινε- και μένει- κενή.
Μοιάζει απίστευτο, αλλά είναι γεγονός: σαν να ντρεπόμαστε για τον αγώνα της ανεξαρτησίας μας από τον τουρκικό ζυγό. Και έτσι το πρώτο εκπαιδευτικό ίδρυμα της χώρας αγνοεί το 21 και έχει μεταφέρει το μάθημα αυτό στον χώρο των επιλεγόμενων μαθημάτων, μαζί με άλλα πολλά.
Το μάθημα «Ελληνική Επανάσταση» παραμένει υποχρεωτικό μόνον σε δύο πανεπιστήμια, περιφερειακά: στο Ιόνιο και στο Πελοποννήσου. Το μάθημα υπάρχει επίσης ως προαιρετικό στο Αθηνών και στο ΑΠΘ, δηλαδή έχει υποβαθμιστεί εντελώς, ουσιαστικά έχει χαθεί, ενώ στο Πάντειο υπάρχουν κάποια μαθήματα που αναφέρονται σε κοινωνικές όψεις της εθνεγερσίας. Το μάθημα έχει καταργηθεί εντελώς σε όλα τα άλλα Πανεπιστήμια: Ιωαννίνων, Κρήτης, Θεσσαλίας, Θράκης και Αιγαίου, όπου δεν προσφέρεται καν.
Το ζήτημα είναι πρωτοφανές και σκανδαλώδες για την ακαδημαϊκή τάξη, διότι δεν μιλάμε για ένα οποιοδήποτε μάθημα ιστορίας, αλλά για την κορυφαία ιστορική στιγμή του Νεώτερου Ελληνισμού. Τι έχει μπει στη θέση αυτού του μαθήματος; Στο Πανεπιστήμιο Αθηνών διδάσκεται υποχρεωτικά η Οθωμανική Ιστορία και στο Πάντειο η Αλβανική! Είναι σαν να πηγαίνει κάποιος στο Χάρβαρντ και στην Σορβόνη και να μην διδάσκεται τη γαλλική ή την αμερικανική επανάσταση, αλλά μόνον την ιστορία της Γερμανίας και της Ρωσίας! Στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, επί παραδείγματι, μπορεί κανείς να βρει μαθήματα για την διατροφή επί Τουρκοκρατίας, αλλά δεν θα βρει πουθενά την Ελληνική Επανάσταση. Τα ίδια και χειρότερα συμβαίνουν σε όλα τα ιδρύματα, όπου το 21 απουσιάζει εντυπωσιακά. Είναι σαν να ντρεπόμαστε οι νεοέλληνες για την επανάσταση των προγόνων μας εναντίον του Σουλτάνου.
Γιατί λοιπόν η σιωπή του 21; Οι απαντήσεις στο ερώτημα αυτό ίσως να ανοίγουν ένα πολύ σοβαρό ζήτημα για την αυτοσυνείδηση του νέου ελληνισμού και κυρίως για την μεταπολιτευτική μας εκπαιδευτική κατάσταση. Πλησιάζοντας όμως στα 200 χρόνια από την Επανάσταση που συγκλόνισε τον κόσμο, θα πρέπει να επαναφέρουμε το 21 στη θέση που του αρμόζει.
Η ελληνική ιστοριογραφία το είχε διατυπώσει, από τον 19ο αιώνα ήδη, με εξαιρετική διαύγεια: η ελληνική επανάσταση δεν ήταν έργο κάποιων λογίων, αγροτών ή εμπόρων, δεν ήταν  προϊόν ξένης επέμβασης, ήταν έργο ελλήνων, των αρματολών, των επισκόπων, των εμπόρων, των λογίων, των προεστών, αυτών που μπήκαν «εις το μυστικόν της πατρίδος», που έλεγε και ο Μακρυγιάννης.
Ωστόσο η ελληνική επανάσταση παρουσιάστηκε τις τελευταίες 4 δεκαετίες- κάτω από την επίδραση του δημαρικού σχήματος περί νεοελληνικού διαφωτισμού- ως αποκλειστικό προϊόν της ίδρυσης σχολείων στην τουρκοκρατούμενη Ελλάδα, της εμπορικής ανάπτυξης του 18ου αιώνα και της επίδρασης των ευρωπαϊκών Φώτων. Ουσιαστικά η ελληνική επανάσταση αποδόθηκε εξ ολοκλήρου σε μια ετερόφωτη πραγματικότητα, τον Ευρωπαϊκό Διαφωτισμό και αυτό είναι μια ερμηνεία μονομερής και εσφαλμένη. 
Αν κάποιος ανατρέξει στα έργα της τρέχουσας ελληνικής ιστοριογραφίας θα σχηματίσει την εντύπωση ότι στην Καλαμάτα δεν μπήκαν ένοπλοι, δεν μπήκε ο Πετρόμπεης με τον Κολοκοτρώνη, αλλά ο Συγγρός ή ο Σίνας από τη Βιέννη. Και θα υποθέσει βασίμως, ότι δεν συνεδρίασαν οι οπλαρχηγοί, οι πρόκριτοι και οι επίσκοποι στη σύσκεψη της Βοστίτσας, όπου αποφασίστηκε η εξέγερση, αλλά  οι λόγιοι του λεγόμενου Νεοελληνικού Διαφωτισμού!
Είναι μάλλον άχαρο βεβαίως να επανέρχεται κανείς σε πασίγνωστα γεγονότα. Αλλά δεν είναι επιτρεπτό να συνεχίζεται η σιωπή για το 21.  Υπό την έννοια αυτή το ενδιαφέρον του ίδιου του πρωθυπουργού για την επέτειο της ελληνικής επανάστασης και η ομιλία του στο Πανεπιστήμιο Αθηνών είναι θετικό σημάδι και οι ενστάσεις που διατυπώθηκαν από κάποιους εντελώς άκομψα είναι ανεξήγητες.
Για τις αντιδράσεις αυτές ισχύει πάντα η κινέζικη παροιμία: «τα σκυλιά γαβγίζουν, το καραβάνι προχωρεί».


* Ο Απόστολος Διαμαντής είναι συγγραφέας

Δεν υπάρχουν σχόλια: