Τρίτη 5 Αυγούστου 2014

Ένα αγαπημένο μου τραγούδι ("Το κάστρο της Αστροπαλιάς ή η Τούρνα") και μνήμες από το καλοκαίρι του 1979...

.......................................................

Το κάστρο της Αστροπαλιάς ή η Τούρνα


ΤΟ ΚΑΣΤΡΟ ΤΗΣ ΑΣΤΡΟΠΑΛΙΑΣ


Τραγούδι με προέλευση από την επαρχία Καρίας στα Νοτιοδυτικά παράλια της Μικράς Ασίας.
Ο ρυθμός του κομματιού είναι 4/4 (2-2).



Το κάστρο της Αστροπαλιάς το κάστρο της Αστροπαλιάς,
το κάστρο της Αστροπαλιάς έχει κλειδί κλειδώνει,
τούρνα τούρνα τούρνα έχει κλειδί κλειδώνει.

------

Έχει κορίτσια έμορφα έχει κορίτσια έμορφα,
έχει κορίτσια έμορφα μα δεν τα φανερώνει,
τούρνα τούρνα τούρνα μα δεν τα φανερώνει.

------

Στο Καστελάνο σύννεφα στο Καστελάνο σύννεφα,
στο Καστελάνο σύννεφα κι η Μαλτεζάνα βρέχει,
τούρνα τούρνα τούρνα κι η Μαλτεζάνα βρέχει.

------

Και στου Καράη τα στενά και στου Καράη τα στενά,
και στου Καράη τα στενά έμορφες κόρες έχει,
τούρνα τούρνα τούρνα έμορφες κόρες έχει.

------

Έλα πουλί μου γρήγορα έλα πουλί μου γρήγορα,
έλα πουλί μου γρήγορα και μην αργείς στα ξένα,
τούρνα τούρνα τούρνα και μην αργείς στα ξένα.

------

Κι ανθίσαν τα γαρύφαλλα κι ανθίσαν τα γαρύφαλλα,
κι ανθίσαν τα γαρύφαλλα που σου ‘χω φυλαγμένα,
τούρνα τούρνα τούρνα που σου ‘χω φυλαγμένα.

------

Άλλος σε λέει μέλισσα άλλος σε λέει μέλισσα,
άλλος σε λέει μέλισσα κι άλλος σε λέει σφήγγα,
τούρνα τούρνα τούρνα κι άλλος σε λέει σφήγγα.

------

Έχεις της σφήγγας το κεντρί έχεις της σφήγγας το κεντρί,
έχεις της σφήγγας το κεντρί της μέλισσας την γλύκα,
τούρνα τούρνα τούρνα της μέλισσας την γλύκα.

------

Με διαβατάρικα πουλιά με διαβατάρικα πουλιά,
με διαβατάρικα πουλιά έρωτες να μην πιάνεις,
τούρνα τούρνα τούρνα έρωτες να μην πιάνεις.

------

Γιατί ‘ναι διαβατάρικα γιατί ‘ναι διαβατάρικα,
γιατί ‘ναι διαβατάρικα και γρήγορα τα χάνεις,
τούρνα τούρνα τούρνα και γρήγορα τα χάνεις.

------

Κυρά μου Πορταΐτισσα κυρά μου Πορταΐτισσα,
κυρά μου Πορταΐτισσα με τα πολλά καντήλια,
τούρνα τούρνα τούρνα με τα πολλά καντήλια.

------

Βλέπε τα ταξεμάκια μας βλέπε τα ταξεμάκια μας,
βλέπε τα ταξεμάκια μας να σου  τα κάνω χίλια,
τούρνα τούρνα τούρνα να σου τα κάνω χίλια.









1979 στο Λιβάδι της Αστυπάλαιας τριήμερο του Σωτήρος 4,5,6 του Αυγούστου... 

Φοιτητές τότε πού λεφτά για δωμάτια και ξενοδοχεία. Σλίπιν μπαγκ και σκηνή. Στ' αρμυρίκια, στην άμμο εκεί που σκάει το κύμα. Πίσω απ' τη σκηνή μας ο παραλιακός δρόμος και μετά τα μαγαζιά. Όχι πολλά, 2 ή 3. Μπορεί και 4. Στο βάθος προς τη στεριά ένα μικρό πράσινο λαγκάδι με τα σπίτια του οικισμού. Λίγο πιο μέσα η εκκλησία του Σωτήρος, της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος που γιορτάζει 6 Αυγούστου. Τότε ημέρα Δευτέρα. 
    Ως γνωστόν, κάθε πανηγύρι και κάθε ιερά πανήγυρις αρχίζει από την παραμονή της γιορτής και τελειώνει αργά, ξημερώματα της επομένης, δηλ. ξημερώματα 7 Αυγούστου. Έλα όμως που εκείνο το καλοκαίρι στο Λιβάδι έχουν καθιερώσει να γίνεται γλέντι κάθε Σάββατο! Εννοείται με ντόπιους μουσικούς που αν χρειαστεί "προσλαμβάνουν" και κάποιον μουσικό παραθεριστή, κιθαρίστα ως επί το πλείστον, κι αν βρεθεί κανένας "κρουστός", διαθέτουμε και τουμπελέκι. Έχουμε λοιπόν: Σάββατο βράδυ 4/8/1979 το βδομαδιάτικο γλέντι, Κυριακή βράδυ 5/8/79 παραμονή του Σωτηρος, το γλέντι συνεχίζεται αλλά συρρέει κόσμος απ' όλο το νησί (χωραΐτες, από τη Μαλτεζάνα, από το Βαθύ κλπ.) Δευτέρα βράδυ 6/8/79 ανήμερα το γλέντι κορυφώνεται!  Και η σκηνή μας έξω από το μαγαζί που έχει τα όργανα! Τρείς νύχτες (κ α ι  μέρες!) άυπνοι! Το νησιώτικο τραγούδι και οι χοροί τρεις νύχτες ασταμάτητα! Σε κρατάνε-δε σε κρατάνε τα μάτια σου και τα πόδια σου, εσύ εκεί! Το πρωί πού να κοιμηθείς με τη φασαρία της θάλασσας, του κόσμου εννοώ που κάνει το μπάνιο του...
   Το πιο ωραίο όμως μας περιμένει ξημερώματα Τρίτης, 3-4 η ώρα το πρωί... Έχουν μείνει μια αντροπαρέα που δουλεύουν στα καράβια και είναι με άδεια στο νησί και έχουν κοντά τους το λαούτο, και αρχίζουν να τραγουδάνε το τραγούδι της ανάρτησης που τώρα διαβάζετε. Και να μην έχουν σταματημό! Σας έχω αναρτήσει 14 στροφές του τραγουδιού, τόσες βρήκα - η Μαρίζα Κωχ που το έκανε γνωστό στο πανελλήνιο έχει πει λιγότερες, 5-6 νομίζω συν το ρεφρέν (4 περίπου λεπτά κρατάει η δική της εκδοχή). Εκείνο το βράδυ το τραγούδι αυτό κράτησε ώρες! Γιατί; Γιατί ο κάθε ναυτικός ανέσυρε και δικές του παραλλαγές όπως τις θυμόταν από τη μάνα του, τη γιαγιά του, απ' τους δικούς του τέλος πάντων. "Εζήλεψαν" τον αριθμό των στροφών του εθνικού μας ύμνου! Ενότητες στροφών με διαφορετικα θεματα η κάθε μια: ξενητειάς, θαλασσινά και ναυτικά, ερωτικά (παινέματα και παραπονιάρικα, γαμήλια, του χωρισμού), πειρακτικά. Κι όχι στιχουργία μπασταρδεμένη (την είχαν "πέσει" οι επιτήδειοι που καμώνονταν τους παραδοσιακούς - για οργανοπαίκτες μιλάω, για στιχουργούς και τραγουδιστές φυσικά), αλλά γνήσια και αυθεντική που ερχόταν από μνήμες χρόνων.
   Είχε βγει ο ήλιος για τα καλά, όταν φύγαμε γλυκά εξουθενωμένοι για τις σκηνές μας και με τη μελωδία του τραγουδιού στο μυαλό και στο στόμα. Κι ακόμα και σήμερα, μετά από τόσα χρόνια, δεν την έχω ξεχάσει, και χωρίς ιδιαίτερη προσπάθεια την ανακαλώ...

"Με διαβατάρικα πουλιά έρωτα να μην πιάνεις..."

Δεν υπάρχουν σχόλια: