.................................................................
Του Φ. Δ. Δρακονταειδή
Καταναλωτικό προλεταριάτο
Οι ορισμοί της παγκοσμιοποίησης ποικίλλουν. Στον καθημερινό βίο,
γίνεται αντιληπτή ως μια οικονομική διαδικασία δίχως περιορισμούς, η
οποία υποτάσσει τις κοινωνίες και εξασθενίζει και χειραγωγεί τις
κρατικές δομές και υπηρεσίες. Πληθαίνουν εκείνοι –στοχαστές,
οικονομολόγοι, ερευνητές- που υπογραμμίζουν ότι αυτή η κυρίαρχη
κατάσταση είναι ασυμβίβαστη με την έννοια της κοινοβουλευτικής
δημοκρατίας.
Αλλοι τεκμηριώνουν πως η δημοκρατία είναι η πρόσοψη της
παγκοσμιοποίησης, πίσω από την οποία λειτουργούν οι ανώνυμες αγορές, τα
μεγάλα συμφέροντα, οι αντιλαϊκές προοπτικές, η πολιτική αναισχυντία.
Δεν μπορεί να μη γίνει κατανοητό πως η επένδυση που προγραμματίζεται
εντός ενός κράτους ή σε άλλο κράτος λαβαίνει υπόψη της τις επικρατούσες
εκεί συνθήκες, έτσι που οι επιχειρηματικοί και επιχειρησιακοί κίνδυνοι
να είναι ελέγξιμοι και περιορισμένοι, ώστε το κέρδος εξαιτίας της
επένδυσης να είναι μακρόχρονο και υψηλό. Ο πλανήτης έχει κατοικηθεί και
δεν υπάρχουν νέοι κόσμοι προς ανακάλυψη και κατάκτηση, ούτε η
εκμετάλλευση έχει περιθώρια, υπό την σκέπη αυτοκρατοριών, να
χρησιμοποιεί ως κανόνα τον συστηματικό εξανδραποδισμό ιθαγενών. Αυτή η
Ιστορία έχει λάβει τέλος.
Η παγκοσμιοποίηση δεν έχει να διαχειριστεί την προστασία ζεστού
κεφαλαίου, την υποταγή τακτικών και άτακτων στρατιών εργατιάς στις
επιδιώξεις της, την προετοιμασία και ετοιμότητα στρατευμάτων για τιμωρία
εχθρών προς δόξα της δύναμής της. Κάνοντας χρήση άυλων τίτλων και
μεταφέροντας χρηματιστηριακές αξίες από τη μια χώρα στην άλλη,
αναζητώντας εξειδίκευση ανθρώπινων πόρων προς συνεχή αναβάθμιση ενός
συνεχώς αποδοτικότερου εξοπλισμού, εκπορνεύει την πολιτική, επειδή το
κόστος της εκπόρνευσης είναι μικρότερο από το κόστος του πολέμου και των
συνεπειών του. Εκπορνεύει την κοινοβουλευτική δημοκρατία. Η κοινωνία
των πλουσίων, κάτω από τους οποίους ζει η μπουρζουαζία, κάτω από την
οποία σέρνεται το εργατικό προλεταριάτο, δεν είναι το περιβάλλον της
παγκοσμιοποίησης. Μια νέα Ιστορία έχει εμφανιστεί.
Τη συνθέτουν οι κοινωνίες που απαιτούν, επειδή δεν έχουν ψωμί, παιδεία, ελευθερία, ίσες ευκαιρίες, δικαιώματα. Αυτές είναι ο νέος
κόσμος. Ο παλαιός κόσμος είναι οι κοινωνίες που προσπαθούν να κρατήσουν
όσα μπορούν από αυτά που έχουν, ώστε να μη χάσουν αυτά που η
παγκοσμιοποίηση ορίζει ως ψωμί, παιδεία, ελευθερία και λοιπά. Οταν οι
κοινωνίες δεν είχαν, ήταν επικίνδυνες: είχαν ηγέτες, ξεσηκώνονταν,
επαναστατούσαν, σκότωναν, τάραζαν τον κόσμο. Οταν οι κοινωνίες κρατούν
όσα μπορούν από αυτά που έχουν, είναι αδύναμες: διαδηλώνουν, αγανακτούν,
βεβηλώνουν, ορίζουν θύματα και θύτες, απειλούν, αλλά επιστρέφουν εν
τέλει στα ειρηνικά τους έργα, σε εκείνα που έχουν διασώσει. Η διαφορά
ανάμεσα σε αυτά τα δύο είδη είναι η διαφορά ανάμεσα στην ικανοποίηση της
ανάγκης και στην ικανοποίηση της επιθυμίας, ανάμεσα στην υποχρέωση της
ζωής και στο δικαίωμα της κατανάλωσης.
Το πρότυπο της κατανάλωσης είναι ο άξονας της παγκοσμιοποίησης. Αυτός
ο άξονας μετατοπίζεται από τη Δύση προς την Ανατολή, από τη Βόρεια στη
Νότια Αμερική, από τη Μεσόγειο στην Αφρική. Ενας αναδυόμενος
πολυάνθρωπος νέος κόσμος εμφανίζεται για να απαιτήσει αυτά που δεν έχει.
Θα τα λάβει με τέτοιο τρόπο ώστε να απαιτεί διαρκώς περισσότερα από όσα
θα έχει. Σε αυτόν τον κόσμο η παγκοσμιοποίηση βρίσκει διέξοδο και ευρύ
μελλον.
Στον παλαιό κόσμο λειτουργεί η αδράνεια της συντήρησης κοινωνιών που
πασχίζουν να κρατήσουν όσα μπορούν από αυτά που έχουν. Εχοντας επενδύσει
σε αυτές επί αρκετές δεκαετίες, έχοντας απαξιώσει πια τις επενδύσεις
της στον παλαιό κόσμο, η παγκοσμιοποίηση αφήνει να δημιουργείται ένα
καταναλωτικό προλεταριάτο. Η πρώτη εντύπωση είναι πως το καταναλωτικό
προλεταριάτο εμφανίζεται ως στέρηση επιβαλλόμενη από ισχυρές σε ασθενείς
κοινωνίες του παλαιού κόσμου.
Η υποψία είναι πως η Ιστορία έχει τον σκουπιδοτενεκέ της, όπου έχουν
πέσει τα δόγματα, οι φαντασιώσεις και τα οράματα. Η παγκοσμιοποίηση
τρέφεται από τόσα σκουπίδια. Θα είναι έκπληξη να ζήσουμε την εξέγερση
του καταναλωτικού προλεταριάτου στο άμεσο μέλλον. Δεν είναι έκπληξη ότι
ζούμε τη διαμόρφωσή του.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου