Τρίτη 24 Ιανουαρίου 2012

Αυτά τα μέρη τα έχω περπατήσει: Η Νέα Σμύρνη στη μάχη των Δεκεμβριανών του 1944 (24 Ιαν 2012 | tvxsteam tvxs.gr) Αφιερωμένο στη μνήμη του Θόδωρου Αγγελόπουλου.

.....................................................

Η Νέα Σμύρνη στη μάχη των Δεκεμβριανών του 1944

tvxs.gr/node/82742
 
Ένα σύντομο χρονικό των Δεκεμβριανών του 1944 με έμφαση στη Νέα Σμύρνη, που βρέθηκε τότε στο επίκεντρο της μεγάλης μάχης των 33 ημερών ανάμεσα στον ΕΛΑΣ και τις βρετανικές-κυβερνητικές δυνάμεις, από το polianapoda.wordpress.com.

3 Δεκέμβρη


Πυροβολισμοί στο άοπλο μαζικό συλλαλητήριο του ΕΑΜ στο Σύνταγμα. 21 νεκροί και δεκάδες τραυματίες. Το βάρος σηκώνουν οι εαμικές οργανώσεις της Καλλιθέας που έχουν απλωθεί μπροστά στο Μνημείο του Άγνωστου Στρατιώτη, με τις νεοσμυρνιώτικες οργανώσεις να βρίσκονται πίσω τους, στην περιοχή από τον Βασιλικό Κήπο έως τις Στήλες του Ολυμπίου Διός.

4 Δεκέμβρη 



- Γενική απεργία. Κηδεία των θυμάτων της προηγούμενης μέρας συνοδεία ένοπλων σχηματισμών του ΕΛΑΣ Αθήνας. Χτύπημα της διαδήλωσης στην οδό Πανεπιστημίου με νεκρούς και τραυματίες.



- Αρχίζει τα ξημερώματα η επίθεση του ΕΛΑΣ στο στρατόπεδο της Χ στο Θησείο και στα αστυνομικά τμήματα της Αθήνας. Στην επίθεση στο Θησείο παίρνει μέρος λόχος 100 νεοσμυρνιωτών ΕΛΑΣιτών του Ι/1 Τάγματος με καπετάνιο τον Μιχάλη Παναγιωτίδη. Στις 11.30 το πρωί ο ΕΛΑΣ καταλαμβάνει τη βάση των χιτών, οι οποίοι είχαν 104 νεκρούς και 40 αιχμαλώτους. 180 χίτες μαζί με τον αρχηγό τους Γρίβα διαφεύγουν προς το κέντρο υπό την προστασία αγγλικών δυνάμεων.



- Ο ΕΛΑΣ περικυκλώνει τα αστυνομικά τμήματα. Αργότερα, ανακαλείται η διαταγή.

5 Δεκέμβρη



- Το πρωί, τρεις διμοιρίες του 6ου και 7ου Λόχου του Ι/1 Τάγματος κυκλώνουν το ΚΒ’ Αστυνομικό Τμήμα Νέας Σμύρνης, το οποίο βρισκόταν τότε στη γωνία των οδών Κυδωνίων και Τριγλείας. Ξεκινούν διαπραγματεύσεις για την παράδοση των όπλων μάχης που υπήρχαν στο Τμήμα, οι οποίες όμως φτάνουν σε αδιέξοδο μερικές ώρες αργότερα. Τότε, ο καπετάνιος του Τάγματος Λευτέρης (ο φοιτητής Γιάννης Κυριακίδης) αποσύρει τους διαπραγματευτές και ρίχνει μερικές ριπές οπλοπολυβόλου στην πρόσοψη του κτιρίου, τα σημάδια των οποίων είναι ορατά έως σήμερα. Απευθύνεται τελεσίγραφο προς τον διοικητή του Τμήματος Ηλία Παπαϊωάννου για να παραδοθούν.
Σε πέντε λεπτά αποχωρεί η μισή αστυνομική δύναμη που ανήκει στο ΕΑΜ, μετά από λίγο ακολουθούν και οι υπόλοιποι. Κατάσχονται 6 οπλοπολυβόλα Μπρέντα και πάνω από 50 μακρύκανα με πολλά πυρομαχικά. Κρατείται μόνο ένας αστυνομικός, που αφήνεται ελεύθερος την ίδια μέρα για να πολεμήσει αργότερα με τους χωροφύλακες στου Μακρυγιάννη. Κάποιοι από τους εαμίτες αστυνομικούς εντάσσονται σε μονάδες του ΕΛΑΣ Αθήνας.
- Συγκέντρωση του ΕΑΜ στην κεντρική πλατεία Νέας Σμύρνης. Σε 20.000 υπολογίζεται ο αριθμός των συμμετεχόντων, σύμφωνα με εαμικές πηγές. Στη συγκέντρωση παίρνουν μέρος κάτοικοι από όλες τις γύρω συνοικίες. Κύριος ομιλητής ο Ορέστης Μακρής, διοικητής του 1ου Συντάγματος του ΕΛΑΣ Αθήνας. Από το μπαλκόνι της Ευαγγελικής Σχολής, που βρισκόταν τότε στην κεντρική πλατεία, ο Ορέστης Μακρής κλείνει την ομιλία του ως εξής: «Ζητάνε τα όπλα μας. Ας έρθουν λοιπόν οι κοκκινόκωλοι πίθηκοι να μας τα πάρουν!». Μετά το τέλος της συγκέντρωσης, παρουσιάζονται δεκάδες εθελοντές στον ΕΛΑΣ.
- Επιχείρηση του ΕΛΑΣ εναντίον των φυλακών Συγγρού που βρίσκονταν στις τρεις γέφυρες στην οδό Χαμοστέρνας, στις οποίες κρατούνται δοσίλογοι. Στην επίθεση συμμετέχει τμήμα νεοσμυρνιωτών ελασιτών του Ι/1 Τάγματος και έχει τον πρώτο του νεκρό, τον Σοφοκλή Παυλίδη, μαχητή του 6ου Λόχου. Την ίδια μέρα ο ΕΛΑΣ καταλαμβάνει τις φυλακές, αλλά αγγλικές δυνάμεις μεταφέρουν τους δοσίλογους σε ασφαλέστερο σημείο. Τις πρώτες μέρες της σύγκρουσης οι διαταγές στις μονάδες του ΕΛΑΣ είναι: «θα αγνοείτε τους εγγλέζους», «θα τους παρακάμπτετε», «πέστε πως είναι κολώνες».
- Ο ΕΛΑΣ περικυκλώνει τα σχολεία του λόφου Σικελίας στην Καλλιθέα, που χρησιμοποιούνται ως στρατώνες της Εθνοφυλακής, η οποία παραδίδει τον οπλισμό της ύστερα από σύντομη ανταλλαγή πυρών. Στην επιχείρηση παίρνει μέρος διλοχία νεοσμυρνιωτών.

6 Δεκέμβρη


- Τα μεσάνυκτα της 5ης προς 6η Δεκέμβρη συγκαλείται σύσκεψη στη διοίκηση του 1ου Συντάγματος του ΕΛΑΣ, δίπλα στο Άλσος Νέας Σμύρνης, όπου ανακοινώνεται από τον Ορέστη Μακρή η διαταγή για έναρξη της επίθεσης στο στρατόπεδο της Χωροφυλακής στου Μακρυγιάννη στις 6.30 το πρωί.
- Κηδεία του μαχητή του Ι/1 Τάγματος Σοφοκλή Παυλίδη μαζί με δύο συναγωνιστές του από την Καλλιθέα. Χιλιάδες λαού συμμετέχουν στην πομπή που ξεκίνησε από την εκκλησία των Αγίων Πάντων στην Καλλιθέα και κατέληξε στο νεκροταφείο της Νέας Σμύρνης.
- Αρχίζει να λειτουργεί ως κεντρικό νοσοκομείο της Νέας Σμύρνης το ήδη υπάρχον νοσοκομείο του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού στην οδό Κοραή και Σοφούλη, που είχε δημιουργήσει το καλοκαίρι του 1944 η Λαϊκή Επιτροπή Νέας Σμύρνης. Διαθέτει 6 δωμάτια και 2 χειρουργεία εξοπλισμένα από το Ασκληπιείο Βούλας και επανδρώνεται με αρκετούς γιατρούς. Στα νοσοκομεία της Νέας Σμύρνης νοσηλεύονται εκατοντάδες αντάρτες, άμαχοι πολίτες και άγγλοι στρατιώτες.
- Μέχρι τις 12 το μεσημέρι, τα φυλάκια των χωροφυλάκων επί της οδού Μητσαίων μέχρι τη Διονυσίου Αεροπαγίτου έχουν καταληφθεί από το νεοσμυρνιώτικο Ι/1 τάγμα του ΕΛΑΣ με καπετάνιο τον Λευτέρη. Οι δυναμιτιστές του Ι/1 ανοίγουν ρήγμα στη νότια πλευρά του μαντρότοιχου της Σχολής Χωροφυλάκων, αλλά η προγραμματισμένη έφοδος αναβάλλεται λόγω της απόσυρσης μερικών Ταγμάτων του ΕΛΑΣ προς Καισαριανή, όπου εκδηλώθηκε αντιπερισπασμός των κυβερνητικών, καθώς και της σταδιακής εμπλοκής των άγγλων στο πλευρό των χωροφυλάκων και των ταγματασφαλιτών.

9 Δεκέμβρη



- Μεγάλη επίθεση του ΕΛΑΣ στου Μακρυγιάννη αποκρούεται με σοβαρές απώλειες. Στο τέλος της επίθεσης, 155 από τους 307 αντάρτες του 6ου Λόχου του Ι/1 Τάγματος βρίσκονται εκτός μάχης, νεκροί ή τραυματίες.



- Επιχείρηση αντιπερισπασμού μονάδας του Ι/1 Τάγματος με 110 μαχητές και διοικητή τον Λευτέρη, με διαταγή να επιτεθεί στην Πλάκα από το Μοναστηράκι, με άξονα την οδό Μητροπόλεως μέχρι το Σύνταγμα. Σκληρές μάχες με πρώην ταγματασφαλίτες και αγγλικά τανκς έως τις 12 Δεκέμβρη σε ολόκληρη την περιοχή ανάμεσα στις οδούς Κολοκοτρώνη-Θησέως-Περικλέους-Σκόπα-Ερμού-Μητροπόλεως.

12 Δεκέμβρη

- Κατά την αποχώρηση του τμήματος που εκτέλεσε τον αντιπερισπασμό στο κέντρο της Αθήνας, τραυματίζεται σοβαρά ο επικεφαλής του Λευτέρης και μεταφέρεται στο νοσοκομείο της Καλλιθέας και από εκεί στο νοσοκομείο της Εστίας Νέας Σμύρνης, όπου διαφεύγει τον κίνδυνο.
- Πολυβολισμός κηδείας στη Νέα Σμύρνη από αγγλικό αεροπλάνο. Τραυματίζεται ο παπάς Δεσύπρης που συνόδευε το φέρετρο.

14 Δεκέμβρη

Η πρωτοβουλία περνά στα χέρια των άγγλων, που αποβιβάζουν τεράστιες δυνάμεις στο λιμάνι του Πειραιά και τις προωθούν στα μέτωπα των επιχειρήσεων.

16 Δεκέμβρη


Από το πρωί μαζική επίθεση των άγγλων με δεκάδες τάνκς, με στόχο το άνοιγμα της Λεωφόρου Συγγρού και την ενίσχυση του κέντρου της Αθήνας, η περίφημη «Σκομπία». Καταλαμβάνεται το Ιωσηφόγλειο. Οι άγγλοι χτυπάνε το Δουργούτι (Νέος Κόσμος) και την Καλλιθέα. Απώτερος σκοπός τους, η απομόνωση των νότιων και ανατολικών συνοικιών της Αθήνας.

18 Δεκέμβρη


- Από το Ιωσηφόγλειο οι άγγλοι επιτίθενται στην Καλλιθέα.
- Εσπευσμένη μεταφορά των υπολειμμάτων του Ι Τάγματος (230 άνδρες εκείνη τη στιγμή) από του Μακρυγιάννη στη Νέα Σμύρνη, εξαιτίας της επίθεσης άγγλων και ινδών Γκούρκας στη Νέα Σμύρνη από δύο κατευθύνσεις: από τον Βουρλοπόταμο (περιοχή της Αμφιθέας) προς την κεντρική πλατεία και από το νεκροταφείο της Νέας Σμύρνης προς την πλατεία Σκατζουράκη.
- Ανακόπτεται η επίθεση των άγγλων στη στροφή Νέας Σμύρνης, όπου υπάρχει μεγάλο οδόφραγμα, στην οδό Ομήρου και Μεγ. Αλεξάνδρου, καθώς και στην πλατεία Σκατζουράκη, από ομάδα ελασιτών με επικεφαλής τον μαχητή Αλισάφη, που βάζει εύστοχες βολές μυδραλίου αναγκάζοντάς τους να υποχωρήσουν άτακτα στα νεκροταφεία. Βραδινή πανκινητοποίηση των νεοσμυρνιωτών και οχύρωση των δυνάμεων του ΕΛΑΣ στον λόφο της πλατείας Σκατζουράκη.

19 Δεκέμβρη

Απόκρουση της επίθεσης των άγγλων στη νότια Νέα Σμύρνη από τις προφυλακές του ΕΛΑΣ, που αμύνονται στις ταράτσες των σπιτιών με εμπρηστικές βόμβες (μολότωφ). Βομβαρδίζεται η νότια Νέα Σμύρνη από τα πυροβόλα του αγγλικού στόλου και τα αεροπλάνα.

 

- Καταλαμβάνονται από τους άγγλους η Καλλιθέα και το Κουκάκι.
- Νέα επίθεση των άγγλων και των ινδών στη Νέα Σμύρνη με 30 τάνκς Σέρμαν και ένα Σύνταγμα πεζικού, που κατορθώνουν να προωθηθούν στην οδό Αρτάκης αλλά όχι να καταλάβουν τον λόφο της πλατείας Σκατζουράκη. Οι ελασίτες μετρούν μεγάλες απώλειες. Καταστρέφεται από μπουκάλια βενζίνης ένα αγγλικό τανκ στην οδό Αρτάκης. Συγχρόνως, επίθεση των άγγλων από Ιωσηφόγλειο προς πλατεία Νέας Σμύρνης αποκρούεται από τη «Μεταξωτή Διμοιρία» της ΕΠΟΝ στις οδούς Ομήρου και Χρυσοστόμου Σμύρνης.

 21 Δεκέμβρη


- Μεγάλη επίθεση του ΕΛΑΣ τα μεσάνυχτα αναγκάζει τους άγγλους να οπισθοχωρήσουν στα νεκροταφεία.
- Η Νέα Σμύρνη καίγεται! Πρωινή επίθεση των άγγλων και των ινδών με μια Ταξιαρχία πεζικού της V Μεραρχίας -περίπου 2500 άνδρες με όλμους, ελαφριά πυροβόλα και 30 τάνκς Σέρμαν- που εξορμούν από τον Βουρλοπόταμο και το Ιωσηφόγλειο. Καταστροφή ενός τανκ από τους ελασίτες. Συνεχείς πολυβολισμοί και ρίψεις ρουκετών στη Νέα Σμύρνη από τα αγγλικά αεροπλάνα. Ο άμαχος πληθυσμός εγκαταλείπει τα σπίτια του και συγκεντρώνεται στην περιοχή του Φάρου και στο Κατσιπόδι (Δάφνη). Το μεσημέρι, τα αγγλικά τανκς καταλαμβάνουν την πλατεία Σκατζουράκη. Οχυρώνεται η κεντρική πλατεία από τη «Μεταξωτή Διμοιρία», καθώς και όλη η περιοχή από την οδό Βαπορίδου έως την κεντρική πλατεία. Το βράδυ, οι οργανώσεις του τοπικού ΕΑΜ οργανώνουν δεύτερη γραμμή άμυνας στο ύψος της εκκλησίας της Αγίας Φωτεινής και στην οδό Γρηγορίου του Ε’.

22 Δεκέμβρη

- Νυκτερινές καταδρομικές επιχειρήσεις του ΕΛΑΣ Νέας Σμύρνης μέσα στις εχθρικές γραμμές για «συγκομιδή» άγγλων και ινδών αιχμαλώτων με σκοπό την απόσπαση πληροφοριών σχετικά με τις κινήσεις του εχθρού.
- Μεγάλη πρωινή επίθεση των άγγλων στη Νέα Σμύρνη αποκρούεται με βαριές απώλειες για τους επιτιθέμενους.
- Από το απόγευμα, αρχίζει η σύμπτυξη του ΕΛΑΣ Νέας Σμύρνης στην περιοχή του Φάρου.
- Σκοτώνεται ο Νίκος Τακάκης, στέλεχος του τοπικού ΕΑΜ, ενώ καλύπτει την υποχώρηση μικρού ελασίτικου τμήματος στο γεφυράκι που υπήρχε στην περιοχή όπου σήμερα βρίσκονται οι οδοί Ευξείνου Πόντου και Ταταύλων.

23 Δεκέμβρη

- Οι άγγλοι καταλαμβάνουν την κεντρική πλατεία και το Άλσος Νέας Σμύρνης και κατευθύνονται στον Φάρο. Οι απανωτές επιθέσεις τανκς και πεζικού των άγγλων και των ινδών αναχαιτίζονται στην οδό Αρτάκης.
- Τη νύκτα, οι άγγλοι και οι ινδοί αποσύρονται από τις «σφήνες» που είχαν δημιουργήσει κατά τη διάρκεια της μέρας στην περιοχή, λόγω της αντεπίθεσης ομάδων εφόδου του ΕΛΑΣ που ξηλώνουν τις προωθημένες θέσεις τους.

24-29 Δεκέμβρη

Ηρωική άμυνα του ΕΛΑΣ στην περιοχή του Φάρου. Κατά τη διάρκεια της μέρας, οι συνεχείς επιθέσεις ινδών και άγγλων αποκρούονται με μεγάλες απώλειες εκατέρωθεν, ενώ τη νύχτα οργανώνονται επιθέσεις σε σχήμα σφήνας στην καρδιά των αγγλο-ινδικών δυνάμεων στη Νέα Σμύρνη. Χαρακτηριστική επίθεση είναι αυτή της νύχτας των Χριστουγέννων, όταν δύο λόχοι του Ι/1 Τάγματος οπλισμένοι με ένα μυδράλιο, τρία οπλοπολυβόλα και έναν όλμο με 15 βλήματα, χτυπούν μεγάλη δύναμη τανκς και αγγλο-ινδικού πεζικού στην πλατεία Σκατζουράκη. Το βράδυ της 29ης Δεκέμβρη, το Ι/1 Τάγμα υποχωρεί στον Υμηττό, ακολουθούμενο από εκατοντάδες οργανωμένους εαμίτες της Νέας Σμύρνης. Ο δρόμος για την τελική επίθεση στην Καισαριανή, «το Στάλινγκραντ της Αθήνας», έχει ανοίξει. Δεξιές πηγές αναφέρουν ότι, κατά την υποχώρησή του, ο ΕΛΑΣ πήρε όμηρους 64 νεοσμυρνιώτες. Τους άγγλους και ινδούς ακολουθούν ταγματασφαλίτες και χωροφύλακες. Η «λευκή τρομοκρατία» απλώνεται στην πόλη. Περίπου 200 νεοσμυρνιώτες εαμίτες φυλακίζονται στο στρατόπεδο της Ελ Ντάμπα στην Αίγυπτο.


1 Γενάρη

Συγκέντρωση στην κεντρική πλατεία Νέας Σμύρνης με αγγλικές και ελληνικές σημαίες. Από τον εξώστη της Εστίας Νέας Σμύρνης μιλούν ο πρόεδρος της Δημαρχιακής Επιτροπής Αντ. Ζαφειρίδης, ο αρχιμανδρίτης Κύριλλος Ζαχόπουλος και ο πρόεδρος της Εστίας Ν. Καραμάνος. «Διετυπώθη ψήφισμα ευγνωμοσύνης προς τον Αρχιστράτηγον Σκόμπυ και, κοινή βοή, απεφασίσθη να μετονομαστή η κεντρική πλατεία εις ‘Πλατείαν Ουίνστων Τσώρτσιλλ’».

5 Γενάρη


- Ο ΕΛΑΣ υποχωρεί από την Αθήνα.


- «Την Κυριακήν των Φώτων, πρωτοβουλία επιτροπής κατοίκων εκ των κ.κ. Π. Μαυρόπουλου, Κ. Γαρουφαλλίδη, Στ. Κουκουτσάκη, Νικ. Βοσνιάδη, Χ. Στεφοπούλου, Βασιλ. Ραφτόπουλου, Κ. Αναστασιάδη κ.α. εδόθη εις το «Σπόρτιγκ» μία καλλιτεχνική συναυλία προς τιμήν των εν Νέα Σμύρνη αγγλικών στρατευμάτων εις την οποίαν παρέστησαν πλην των βρεταννών αξιωματικών και εκατοντάδων στρατιωτών, όλα τα μέλη της Δημ. Επιτροπής, ο διοικητής του Αστυνομικού Τμήματος κ. Η. Παπαιωάννου, οι αντιπρόσωποι του Κλήρου, το προεδρείον της ‘Εστίας’ και εκλεκτά μέλη της κοινωνίας μας. Το πρόγραμμα της συναυλίας περιελάμβανε μουσικήν, άσμα και εύθυμους αγγλικούς μονολόγους. Ένα κουαρτέτο με επί κεφαλής τον λαμπρόν βιολιστήν καθηγητήν του Ωδείου κ. Βασ. Σκαντζουράκην εχειροκροτήθη ζωηρότατα, όπως και η δ)νίς Α. Μαζαράκη σε εκλεκτό απόσπασμα από την ‘Τραβιάτα’ και άλλα τραγούδια. Υπέροχος υπήρξεν εις αυτήν η συμβολή της εκλεκτής και εριτίμου συμπολίτιδος μας Κυρίας Φ. Κανδήλη η οποία απήγγειλεν αγγλιστί διάφορα ποιήματα και εκράτησε απ’ αρχής μέχρι τέλους την συνοχήν της συναυλίας. Επίσης χορός δεσποινίδων έψαλεν ωραία αγγλικά τραγούδια».

Νεοσμυρνιώτες ελασίτες και εαμίτες που έπεσαν για την ελευθερία τον Δεκέμβρη του 1944
 ΠΗΓΕΣ
  1. Γιάννης Κυριακίδης, Εθνικοαπελευθερωτικός αγώνας / Νέα Σμύρνη – Φάληρο 1941-1945, ιδιωτική έκδοση, Νέα Σμύρνη 1983
  2. Ορέστης Μακρής, Ο ΕΛΑΣ της Αθήνας, εκδ. Σύγχρονη Εποχή, Αθήνα 1985
  3. Εφημερίδα «Νέα Σμύρνη», Πέμπτη 1.2.1945, αρ. 598
  4.  
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ
  1. 3 Δεκέμβρη. Νεκροί διαδηλωτές του ΕΑΜ
  2. 4 Δεκέμβρη. Το πανώ γράφει: Όταν ο λαός βρίσκεται μπροστά στον κίνδυνο της τυραννίας διαλέγει ή τις αλυσίδες ή τα όπλα ΕΑΜ
  3. 4 Δεκέμβρη. Τιμητικό άγημα του ΕΛΑΣ Αθήνας στην κηδεία των σκοτωμένων της προηγούμενης μέρας
  4. Διατάξη των δυνάμεων του ΕΛΑΣ πριν από την επίθεση στη βάση της Χ στο Θησείο, 4 Δεκέμβρη
  5. Το κτίριο στο οποίο στεγαζόταν τότε το ΚΒ’ Αστυνομικό Τμήμα Νέας Σμύρνης
  6. Οι άγγλοι πολυβολούν θέσεις του ΕΛΑΣ στα Πετράλωνα
  7. Ελιγμοί του ΕΛΑΣ στο κέντρο της Αθήνας, 10 Δεκέμβρη
  8. Χαρακτικό της Βάσω Κατράκη
  9. Μαχητές του ΕΛΑΣ Αθήνας φορούν γερμανικά κράνη-λάφυρα
  10. Τμήμα της «Μεταξωτής Διμοιρίας» στη Νέα Σμύρνη τις τελευταίες μέρες της Κατοχής
  11. «Συναγ. Ταγματάρχα σου στέλω σφέρες στεϊν και τη θήκη των δεσμίδων, το δε Μάρσιπ το κράτησε ο λοχαγός Μήτσος εγώ είμε τώρα άοπλος και δανίζομε από άλλον συναγ. Ο ελασίτης του Ι/1 Χάρης». Σημείωμα του μαχητή του Ι/1 Τάγματος του ΕΛΑΣ Χάρη στον καπετάνιο του Τάγματος Λευτέρη – Γιάννη Κυριακίδη
  12. Δελτίο σύλληψης συζύγου αγωνιστή από τους άγγλους
  13. Στελέχη και μαχητές του Ι/1 Τάγματος στη Νέα Σμύρνη τις μέρες της απελευθέρωσης. Από αριστερά προς τα δεξιά, όρθιοι: 1)… 2) Κερκουλάς Κώστας (εκτελέστηκε στην Κέρκυρα στον εμφύλιο πόλεμο) 3) Αλισάφης – χειριστής του μυδραλίου αεροπλάνου 4) Βαγγέλης Ελευθεριάδης – καπετάνιος τριλοχίας, καθιστοί: 1)… 2)… 3) Αχιλλέας Βέλλης – του Λόχου Φαλήρου
  14. Εφημερίδα «Νέα Σμύρνη», 25.1.1945, αρ. 597
  15. – 16. – 17. – 18. – 19. Από το βιβλίο «Εθνικοαπελευθερωτικός αγώνας / Νέα Σμύρνη-Φάληρο 1941-1945»

Δεν υπάρχουν σχόλια: