.................................................................
11/11/11
"ο εξευτελισμός σου να γίνει τέλειος"
Δεν είναι από τα καλύτερα τραγούδια του Θεοδωράκη, είναι από τα πιο αδύνατα, ή και τα χειρότερα, ας το πούμε, αλλά τα Τραγούδια του αγώνα, στα οποία ανήκει, σφράγισαν μια εποχή, μια δύσκολη εποχή, εκφράζουν μια δύσκολη εποχή. Δεν ξέρω αν ζούμε, όπως λένε, με μια άσκοπη και κυρίως άτοπη ρητορεία, το τέλος της μεταπολίτευσης, αλλά σίγουρα ζούμε μιαν από άλλη άποψη δύσκολη εποχή. Κι ο παροιμιακός αυτός στίχος του Θεοδωράκη είναι ο πρώτος που μου ήρθε σήμερα το απόγεμα στο νου.
Η συμμετοχή του Λάος στην «κυβέρνηση εθνικής σωτηρίας» είναι η ουσιαστική χρεοκοπία μας. Η συμμετοχή ειδικότερα του Άδωνη Γεωργιάδη είναι ό,τι μπορεί να μας ταπεινώσει πιο πολύ, να κάνει τέλειο τον εξευτελισμό μας.
Πιθανότατα, ή και σίγουρα, ο Άδωνης Γεωργιάδης δεν είναι ο χειρότερος στην ελληνική πολιτική σκηνή, ούτε ο πιο ακροδεξιός, ούτε ο πιο ρατσιστής, ούτε ο πιο εθνικιστής, ή κι ο πιο αγράμματος, ούτε, τέλος, το μοναδικό και χειρότερο μιντιακό κατασκεύασμα.
Όμως η άνοδος στην εξουσία του εμπρόθετου, και επιδεικτικού, αν όχι προκλητικού, καραγκιοζισμού είναι η πανηγυρικότερη πτώση η δική μας.
Η συμμετοχή του Λάος στην «κυβέρνηση εθνικής σωτηρίας» είναι η ουσιαστική χρεοκοπία μας. Η συμμετοχή ειδικότερα του Άδωνη Γεωργιάδη είναι ό,τι μπορεί να μας ταπεινώσει πιο πολύ, να κάνει τέλειο τον εξευτελισμό μας.
Πιθανότατα, ή και σίγουρα, ο Άδωνης Γεωργιάδης δεν είναι ο χειρότερος στην ελληνική πολιτική σκηνή, ούτε ο πιο ακροδεξιός, ούτε ο πιο ρατσιστής, ούτε ο πιο εθνικιστής, ή κι ο πιο αγράμματος, ούτε, τέλος, το μοναδικό και χειρότερο μιντιακό κατασκεύασμα.
Όμως η άνοδος στην εξουσία του εμπρόθετου, και επιδεικτικού, αν όχι προκλητικού, καραγκιοζισμού είναι η πανηγυρικότερη πτώση η δική μας.
.................................................................
Σάββατο, 12 Νοεμβρίου 2011
Σοκ και δέος και εξευτελισμός
Γράφει στο ιστολόγιό του ο Γιάννης Η. Χάρης:
Η συμμετοχή του Λάος στην «κυβέρνηση εθνικής σωτηρίας» είναι η ουσιαστική χρεοκοπία μας. Η συμμετοχή ειδικότερα του Άδωνη Γεωργιάδη είναι ό,τι μπορεί να μας ταπεινώσει πιο πολύ, να κάνει τέλειο τον εξευτελισμό μας.
Πιθανότατα, ή και σίγουρα, ο Άδωνης Γεωργιάδης δεν είναι ο χειρότερος στην ελληνική πολιτική σκηνή, ούτε ο πιο ακροδεξιός, ούτε ο πιο ρατσιστής, ούτε ο πιο εθνικιστής, ή κι ο πιο αγράμματος, ούτε, τέλος, το μοναδικό και χειρότερο μιντιακό κατασκεύασμα.
Όμως η άνοδος στην εξουσία του εμπρόθετου, και επιδεικτικού, αν όχι προκλητικού, καραγκιοζισμού είναι η πανηγυρικότερη πτώση η δική μας.
Είναι, νομίζω, μια αξιόλογη παρατήρηση για μια διάσταση των τελευταίων ημερών που απασχολεί και μένα αρκετά. Να πω λοιπόν μερικά πράγματα:
Πρώτο, η επιβολή, στο τμήμα εκείνο του πληθυσμού το οποίο νομίζω ότι μπορεί κανείς να αποκαλέσει ακόμα "πλειοψηφικό", ανθρώπων που το ίδιο δεν θα ψήφιζε ποτέ στην εξουσία, αποτελεί ως τέτοια μέρος του ταξικού πολέμου που διεξάγεται στη χώρα. Με άλλα λόγια, ανεξάρτητα του πρακτικού του πολιτικού ρόλου, ο κάθε Άδωνις Γεωργιάδης επιτελεί το έργο του εξευτελισμού στα ίδια τους τα μάτια των πολιτών της χώρας: είναι όπλο σε έναν ψυχικό πόλεμο που στοχεύει στην κάμψη και την υποταγή της κοινωνικής πλειοψηφίας. Πόσο αποτελεσματικό είναι; Στα τρισίμιση χρόνια που γράφω στο ίντερνετ, δεν έχω αισθανθεί ξανά τόση απελπισία και τόση αίσθηση ήττας. Όπως έλεγα σε προσωπική κουβέντα χθες, η αίσθηση που έχω πια για την Ελλάδα μπορεί να περιγραφεί μόνο με όρους πένθους.
Δεύτερο, υπάρχει χαώδης διαφορά ανάμεσα στο να λες στους ανθρώπους ότι πρέπει να αφιππεύσουν την κάλαμο μιας αβάσιμης και χωρίς κατανόηση των πραγματικών δεδομένων παραίσθησης δύναμης και στο να τους ταπεινώνεις. Δυστυχώς, η κυριαρχία της αλαζονείας σε μια κουλτούρα οδηγεί μαθηματικά στον εξευτελισμό της όταν οι πραγματικοί ισχυροί αποφασίσουν να δείξουν στον αλαζόνα ποιός έχει στ' αλήθεια το πάνω χέρι. Και από τότε βέβαια που κυριάρχησε στην Ελλάδα η γηπεδικού επιπέδου αλαζονεία (ελέω, αρχικά, της βοθροειδούς κουλτούρας του "λάιφσταϊλ", ένας από τους στόχους της οποίας ήταν η γελοιοποίηση του λαϊκού πολιτισμού) πέρασε στο κοινωνικό περιθώριο αυτή η χαμηλόφωνη αξιοπρέπεια που εμπότιζε κάποτε το λαϊκό στοιχείο και που συνίσταται στην πεισματική προσκόλληση σε κάτι αδιαπραγμάτευτο, στην χάραξη μιας γραμμής το πέρασμα της οποίας δεν γίνεται ανεκτό. Ο τρόπος αντίληψης και επεξεργασίας των πραγμάτων που ώθησε τον πρόσφατα χαμένο παππού μου να αφήσει τα βιβλία του δημοδιδασκάλου και να πιάσει το τουφέκι για να ανέβει στο βουνό μαζί με το ΕΑΜ-ΕΛΑΣ έμεινε αμετάφραστος τόσο για τα παιδιά του όσο και για τα εγγόνια του. Σε κάθετη αντίθεση με την περιώνυμη "γενιά του Πολυτεχνείου", που είχε την δυνατότητα να εξαργυρώσει το όποιο της αντιστασιακό πνεύμα άμεσα, οι κομμουνιστές της εθνικής αντίστασης εισέπραξαν ως "ευχαριστώ" δεκαετίες διωγμών, περιθωριοποίησης, παρακρατικής παρενόχλησης για αυτούς και για τα παιδιά τους, και όταν πια η δημοκρατία "ομαλοποιήθηκε", λήθης, ακόμα και στα ίδια τους τα σπίτια, καθώς η ζωή τους ήταν πια "περασμένα ξεχασμένα" και η μέριμνα του νεότερου οικογενειακού περιβάλλοντός τους ήταν στο καινούργιο αυτοκίνητο, την αστικοποίηση και την καριέρα, την κατάκτηση της αστικής "ευπρέπειας." Τώρα αυτές οι μορφές κι η αναγκαστική σιωπή τους, πρώτα λόγω καταστολής, μετά λόγω δικής μας αλαζονείας, μάς κατατρέχουν σαν φαντάσματα μιας ζωής την οποία όχι μόνο δε ζήσαμε αλλά και δεν καταφέραμε ποτέ να καταλάβουμε.
Τρίτο, αν και δεν είναι υλιστικές έννοιες, η αίσθηση της αξιοπρέπειας, και αντιστρόφως, ο εξευτελισμός, αποτελούν πολύ σοβαρές διαστάσεις της ικανότητας ή της ανικανότητας μιας συλλογικότητας να αντιδράσει στις συνθήκες ή επιλογές που τής επιβάλλονται. Είναι το ίδιο σημαντικές όπως η αναλυτική κατανόηση της συγκυρίας και των διακυβευομένων, ή η ύπαρξη στρατηγικού πλάνου. Από μια άποψη είναι περισσότερο σημαντικές, διότι οριοθετούν ένα καθαρό μίνιμουμ της ικανότητας για αντίσταση, ή αντίστροφα, της απουσίας αυτής της ικανότητας. Ο Σορέλ είχε κατανοήσει βαθιά αυτή την σημασία ενός μη υλιστικού παράγοντα για την ταξική πάλη, τονίζοντας την αξία ενός μύθου για την δύναμη της εργατικής τάξης σε τέτοιο βαθμό ώστε να υποτονίσει την σημασία που έχει τελικά στην πράξη η ύπαρξη των προβολικών εικόνων για το "μέλλον" του σοσιαλισμού στην οποία αρέσκονταν η "έλλογη" σοσιαλδημοκρατία. Στις "Θέσεις για τη φιλοσοφία της ιστορίας", ο Μπένγιαμιν έγραψε, με πολύ παρόμοιο πνεύμα, πως οι σοσιαλδημοκράτες "κολάκευαν τον εαυτό τους αποδίδοντας στην εργατική τάξη του ρόλου ενός λυτρωτή των μελλουσών γενεών, ακρωτηριάζοντας έτσι τα νεύρα της πιο πολύτιμης δύναμής της. Με μια τέτοια διδασκαλία η τάξη ξέχασε τόσο το μίσος όσο και το πνεύμα θυσίας. Γιατί τρέφονται και τα δύο από την εικόνα των υποδουλωμένων προγόνων και όχι από το ιδανικό των απελευθερωμένων εγγονών."
Τέταρτο, η ταπείνωση και ο εξευτελισμός της σημερινής μικροαστικής κυρίως τάξης --που, με λίγα λόγια, έσκυψε το κεφάλι και δέχτηκε να την ποδοπατήσουν για μια χούφτα ευρώ στις καταθέσεις της, επειδή προέχει το σχολείο του παιδιού, ή η δόση για το σπίτι, ή τα γραμμάτια στη δουλειά-- δεν είναι κάτι για το οποίο χαίρεται ο κομμουνιστής. Ο κομμουνιστής, αντίθετα, ανησυχεί βαθύτατα για τις συνέπειες τούτης της ταπείνωσης και του εξευτελισμού γιατί γνωρίζει, για παράδειγμα, πόσο καίριο ρόλο έπαιξε η ταπείνωση κι ο εξευτελισμός των Γερμανών μικροαστών απ' την συνθήκη των Βερσαλιών· ένας από αυτούς ονομαζόταν Αδόλφος Χίτλερ. Το να θιγεί μια άκαμπτη και ανυποχώρητη αξιοπρέπεια προκαλεί θυμό και οργή που εξωτερικεύονται άμεσα· το να καταποθεί ο εξευτελισμός και η ταπείνωση δημιουργεί ψυχική απομόνωση, και μέσα στην παγερή σιωπή αυτής της απομόνωσης παίζεται ένα σιωπηλό δράμα με πρωταγωνιστές την μνησικακία, το μίσος που στρέφεται στον εαυτό μας πρώτα και μετά αφανίζει φαντασιακά τους γύρω μας, την καχυποψία για τον διπλανό --που σίγουρα μας κοροϊδεύει για το χάλι μας!--, με λίγα λόγια, την αντιδραστική εκείνη αντικοινωνικότητα που δεν μπορεί πουθενά να βρει παρηγοριά και που εκλιπαρεί ήδη για μια θανατηφόρο κοινωνικότητα, για τη συμμετοχή σε μια αγέλη που θα εκδικείται και θα εκδικείται για τον ευνουχισμό, για την πληγή και την ρετσινιά που δεν φεύγει.
Οι κομμουνιστές σήμερα έχουν κάθε λόγο να ανησυχούν για τις διεργασίες μέσα στον ψυχισμό του συντριμμένου μικροαστού πολύ περισσότερο από ότι ανησυχούν για το τι θα κάνει πρακτικά ο ασήμαντος υφυπουργός Άδωνις Γεωργιάδης. Υπάρχει άλλωστε --κι αυτό είναι το ανησυχητικότερο-- η πορεία ταύτισης με την πηγή του εξευτελισμού που προοικονομεί το ρητό "αν δεν μπορείς να τους νικήσεις, ενώσου μαζί τους."
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου